61. Een monster om van te houden
Over Godzilla Minus One en reizen door Japan.
I.
De eerste Godzilla-film verscheen in 1954, negen jaar na de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki. Door kernproeven die na de Tweede Wereldoorlog werden uitgevoerd, kwam Godzilla vanuit de diepe oceanen tot leven. De uitvinding van atoombommen heeft letterlijk een monster geschapen kun je zeggen. Het wonderlijke is dat Godzilla (de Japanse naam Gojira vind ik nog mooier) in de loop der jaren van een Japans trauma tot iconisch nationaal figuur is gemaakt.
Godzilla Minus One verscheen vorig jaar en is waarschijnlijk de beste Godzilla-film tot nu toe. Over hoofdpersoon Koichi, een kamikazepiloot die een smoes bedacht waardoor hij zich niet te pletter hoefde te vliegen. Als hij na de oorlog terugkeert, treft hij puinhopen aan en is niemand blij hem te zien. Zijn 'laffe' daad heeft gezorgd dat er nu veel doden zijn, zo wordt hem gezegd. Hij moet met die last zien te leven en met zichzelf proberen in het reine te komen. Die kans krijgt hij als Godzilla het op Tokio heeft gemunt.
Ik zag Godzilla Minus One in zwartwit, hij is er ook in kleur. Maar deze versie werkt erg goed, al was het maar omdat hij daarmee meer op het origineel uit 1954 lijkt. Er zit zelfs muziek uit die eerste film in. Het hoogtepunt is Godzilla's aanval op Tokio. Nooit zag een verwoesting van het monster er zo imposant uit. Je voelt het gewicht van zijn staart die door de gebouwen beukt en de impact van het logge monster dat door de straten loopt.
De Tweede Wereldoorlog wordt nooit vergeten. Koichi wordt gevraagd wanneer zijn oorlog er eindelijk eens op zit. Want een oorlog kan officieel dan wel afgelopen zijn, wanneer verdwijnt de strijd uit de hoofden van mensen die het hebben meegemaakt?
Een korte mededeling van huishoudelijke aard
Ik ben de komende weken met mijn vriendin in Japan. We reizen van Tokio via het Kawaguchimeer en Matsumoto naar Kyoto en Osaka en vliegen daarna vanuit Tokio weer terug naar Amsterdam. Ik ga mijn best doen om te blijven bloggen, maar ik weet nog niet helemaal in welke vorm en misschien wordt het wat later dan je gewend bent. Stay tuned!
II.
In The Roads to Sata beschrijft Alan Booth (1946-1993) een deel van Japan dat ik waarschijnlijk niet zal zien. In 1977 reisde de Brit, die in Tokio woonde, te voet van het noordelijkste naar het zuidelijkste punt van Japan. Zo'n 3.300 kilometer in 128 dagen. Het leverde dit verslag op, waarin hij met name buitengebieden en gesprekken met Japanners beschrijft. Booth slaapt tijdens zijn tocht in ryokans (lokale herbergen) en wordt daar vaak geweigerd als gaijin (buitenlander). De Japanners hebben meestal geen zin in taalbarrières, al spreekt Booth vloeiend Japans.
De dagen en verslagen van Booth zijn repetitief, maar nooit saai. Dat is al een kunst op zich. Hij schrijft zonder te benoemen. Of zoals iemand op Goodreads het zegt: "Het boek is grappig zonder grappen, triest zonder tragedie en mooi zonder romantiek".
Op een gegeven moment komt Booth aan in Hiroshima. Een man volgt hem door het gebouw en zegt op een gegeven moment onterecht: 'Jouw land heeft dit aangericht'. Je voelt de radeloosheid en het ongemak van een westerling in Hiroshima, nog geen dertig jaar na de bom. Het was een ander soort Japan dan nu. Zelfs als Booth wel door de steden was gewandeld die ik binnenkort bezoek, zou ik niet hetzelfde aantreffen. Buitenlanders zijn geen curiositeit meer, eerder een plaag.
Afgezien van een tijdsdocument en een bijzonder reisverslag schrijft Booth niet alleen met respect voor de Japanse cultuur, maar ook op een typisch Britse manier (met humor).
"Look, it's a Frenchman!", said one little boy to his schoolfriends with an assurance that worried me for several days.
Uiteindelijk zegt Booth niet wijzer te zijn geworden van de reis. Een Japanse man zegt bij het besluiten van het boek dat je het land niet leert kennen door er doorheen te lopen, met mensen te praten of door het te observeren. Het is namelijk onmogelijk om Japan te begrijpen.
PS.
Oef, een behoorlijk toondove reclame van Apple. In het aankondigingsfilmpje van de nieuwe iPads worden muziekinstrumenten samengeperst tot er een tablet overblijft. Apple wil daarmee laten zien wat een handige alleskunner de iPad is voor kunstenaars, maar de advertentie kun je ook precies andersom interpreteren. Als een dystopisch beeld waarin je kijkt naar de verwoesting van traditionele kunstvormen en het passeren van menselijke creativiteit. Sebastiaan de With (maker van camera-app Halide) schrijft dat vooral de Japanse reacties hem interesseren vanwege hun idee over tsukumogami, het idee dat creatief gereedschap bezield is. "Ze vernietigen is dan echt kwaadaardig."
Apple bood later excuses aan, maar laat de reclame online staan. Hoeveel spijt heeft Apple dan echt? Het trekt aandacht genoeg voor de nieuwe iPad Pro in elk geval.
(Deze Star Wars-advertentie van Apple is trouwens wel leuk.)
Blur komt met een documentaire over hun reünie voor het album The Ballad of Darren (2023). Mooiste uitspraak uit de trailer komt van Damon Albarn: "Success will mess you up far more than failure". Geruststellend idee is dat. Spinvis heeft een eigen variant: "Verliezen is goed, het geeft je meer dan winnen ooit doet".
De originele Let It Be-documentaire van regisseur Michael Lindsay-Hogg, over het schrijven en opnemen van het gelijknamige album van The Beatles, staat op Disney+. Blijft wonderlijk om die superbekende nummers tot stand zien te komen, maar al kijker mis je behoorlijk wat context bij de beelden. Wat dat betreft is de Get Back-documentaire van Peter Jackson, die hij maakte op basis van de overdaad aan beelden die destijds zijn gemaakt, toch echt de ultieme film bij het album.
David Lynch heeft blijkbaar nog wel wat ideeën voor een vierde Twin Peaks-seizoen. Dat zegt Lynch-producent Sabrina S. Sutherland tijdens een online Q&A met fans. Meer details noemt ze niet, maar de deur voor een volgend seizoen staat dus op een heel klein kiertje.
Dit zie je niet elke dag op veilingsite Catawiki: een echte elektrische stoel. Uit de collectie van Henk Schiffmacher. Dat ding was ooit te zien in een sketch van Jiskefet, waarin Michiel Romeijn onder stroom wordt gezet. De opbrengst gaat naar Artsen zonder Grenzen.
Wat in elk geval mee gaat naar Japan is mijn nieuwe favoriete gadget, de Boox Palma. Een e-reader op zakformaat. Hij werkt met Android, dus je kunt ook andere apps installeren. Hij draait zelfs YouTube-video's, op een e-ink-scherm! Niet dat je dat wilt, maar het kan wel. Na mijn vakantie zal ik 'm uitgebreider bespreken.
De hologrammen van ABBA waren te zien tijdens het beladen Eurovisie Songfestival. Ik zag de virtuele Zweden ruim een jaar geleden optreden in Londen en schreef daar dit verslag over.
Om af te sluiten: dit was het noorderlicht boven Utrecht.
Geniet van Japan!
Goede reis!