112. Zo doe ik het
Over een maand zonder sociale media en over dagelijkse rituelen.
I.
Vijf minuten nadat ik over het initiatief Mei Social Vrij las, liep ik al te verkondigen dat ik mee zou doen aan het experiment. De hele maand zonder sociale media dus. Wat opvalt: zonder dat ik iemand probeerde overhalen, waren er meteen vrienden die zeiden ook mee te doen.
Ik pak het rigoureus aan. De apps van Instagram, Bluesky, Threads en LinkedIn heb ik van mijn telefoon verwijderd. X en Facebook stonden er al niet meer op. Op mijn laptop heb ik SelfControl geïnstalleerd, een app die je weliswaar elke dag moet aanzetten, maar die je vervolgens écht niet toelaat op de webversies van sociale media. Al zou je de makers op je blote knieën smeken. Ik heb op mijn laptop ook YouTube geblokkeerd - filmpjes kijken mag alleen op de tv.
Het gaat me niet om sociale media zelf. Ik vind met name Bluesky en Instagram leuke platforms die me veel plezier brengen. Maar het zijn ook zwarte gaten die me soms kopje onder trekken.
Misschien helpt het dat ik twee weken vakantie heb. Ik ben daarvan een week in Schotland om een deel van de West Highland Way te wandelen. Dan ben ik dus in de middle of nowhere praktisch helemaal offline. Nu is de vraag: hoe overleef ik die dode momenten, zoals wachten op het vliegveld? Ook dat komt wel goed.
II.
Ik lees Dagelijkse rituelen van de Amerikaanse auteur Mason Currey. Het boek staat vol minibiografieën van kunstenaars en schrijvers waarbij de focus ligt op de manier waarop zij hun creatieve werkdag vormgeven. Een nieuwe versie van Dagelijkse rituelen verscheen recent met aanvullingen van Ernst-Jan Pfauth1, die de gewoonten van twintig bekende Nederlanders onderzocht.
Net als Currey en Pfauth ben ik ook bovenmatig geïnteresseerd in hoe anderen het doen. Welke notitieboekjes gebruikt iemand? Met welke pennen schrijft diegene? Wat inspireert de kunstenaar? Ik lees graag blogs waarop mensen daarover vertellen, zoals de People and Blogs-serie van Manuel Moreale, of de website Uses This. Dit boek beschrijft in korte stukjes hoe bijvoorbeeld Haruki Murakami het doet. En hoe Jane Austen, F. Scott Fitzgerald en Graham Greene het deden.
Het beste is om af en toe een paar hoofdstukjes te lezen, maar als je gulzig doorleest, begin je wel wat patronen te herkennen. Koffie maken en drinken komt bijvoorbeeld veel terug in de gewoonten van onze creatievelingen. En wandelen. Voor velen blijkt het beoefenen van de kunsten een kwestie van korte sprintjes en lijden in de tussenpozen. Toch vonden ze allemaal een manier om letters op papier te krijgen of verf op het doek.
Soms zijn de dagelijkse rituelen niet zo bijzonder, andere keren zou je willen je dat de biografie iets langer was om echt tot de kern te komen. Maar diepgang is wellicht niet het belangrijkste van dit boek. Het inspireert wel.
De toevoegingen van Pfauth zijn meer dan welkom. Hoe de klassieke schrijvers het deden verschilt namelijk nogal van hoe we het nu doen. De hedendaagse maatschappij draait een stuk sneller, we zijn veel en constant verbonden en afleiding ligt constant op de loer. Dan kun je, zoals Arie Boomsma, elke dag hout gaan hakken. Maar iets gegronder en realistischer is hoe Aaf Brandt Corstius werkt. Ze organiseert zoveel mogelijk deadlines voor zichzelf. Haar advies aan jonge schrijvers is dan ook: "Zorg dat je op een plek komt waar je veel deadlines hebt en veel output kunt leveren. Want je kunt niet gaan zitten wachten op goddelijke inspiratie en één keer per jaar een gedicht schrijven. Ja, dat kan, maar dan wordt het, denk ik, geen carrière."
III.
Hoe doe ik het? Volgens mij heb ik wel wat gewoonten en rituelen die me aan het werk krijgen. Om te beginnen geloof ik niet in snoozen. Er zijn mensen die zo genieten van het geluid van hun wekker, dat ze hem drie of vier keer willen horen. De mijne gaat één keer en dan sta ik op.
Ik begin elke dag om acht uur met werken. Daarmee vermijd ik de spit in het ov en, omdat de meeste mensen na negenen beginnen, geef ik mezelf dat uurtje cadeau om rustig te lezen en mijn todolijst aan te vullen. Mijn taken schrijf ik met een Lamy Safari-vulpen in een MD Notebook van Midori. Ik heb een simpele datumstempel van Trodat waarmee ik elke dag de huidige datum boven het takenlijstje stempel. Ik hou niet van digitale todolijstjes en ik draag ook altijd een los notitieboekje bij me in mijn zak.
Voor mijn gevoel verdwijnen geschreven aantekeningen minder snel dan notities in de digitale brij. Al hou ik in Notion wel een lijstje bij met linkjes die ik later mogelijk wil gebruiken voor mijn blog. Dat lijstje verwijder ik elke week nadat de blog online komt.
Elke ochtend begint met een kop thee. Daarna drink ik nog twee bakken koffie in de ochtend en soms nog een koffie in de middag. Vooral tijdens het thuiswerken vind ik koffie zetten een fijn rustmomentje tussen het schrijven door. Als ik werk, deel ik mijn dag overigens het liefst in tweeën. Interviewen doe ik graag in de ochtend, zodat ik 's middags kan focussen op het schrijven. De praktijk is natuurlijk grilliger, waardoor die ideale routine niet altijd lukt.
Om vier uur stop ik, al wil het wel eens later worden. Dan lees ik tot het avondeten een boek, maak een wandeling, loop hard of ga ik even gamen. In de avonden kijk ik graag een film en als de tv bezet is, lees ik meestal een boek. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet schrijf.
PS.
De BBC biedt een online schrijfcursus aan met Agatha Christie als leraar. Een deepfake weliswaar. Ik blijf er toch enige moeite mee hebben: overleden personen tot leven wekken zonder dat zij zich daar bij leven ooit over konden uitspreken.
Dit is zo’n belachelijk project dat ik het wel moet delen. Een animator (Andymation op YouTube) is van plan om The Fellowship of the Ring volledig om te zetten in flipbook-animaties. Hij heeft 1.600 mensen nodig om het project te realiseren. Zou mooi zijn als het hem lukt. Weer een geweldig project dat niet werkt zonder een internetcommunity.
Is er een acteur met een betere kop dan Willem Dafoe? Dit is een heerlijk kort filmpje van Modern Weekly met een prachtig eindshot.
Dichter bij het Meisje met de parel van Johannes Vermeer kun je niet komen dan met deze scan van Hirox. In 108 miljard pixels vastgelegd, dus je kan tot heel ver inzoomen. Er zijn ook 3D-scans van verschillende delen van het schilderij gemaakt, waarin de klodders verf en de scheurtjes nog meer tot leven komen.
Op NU.nl schrijf ik sinds kort ook wekelijkse blogs. Deze week gaat het over bezwaar maken bij Meta, zodat je persoonlijke gegevens niet gebruikt worden in hun AI-trainingsmodellen. En hoe je linksom of rechtsom toch wel in die modellen terecht komt.
Zo, deze cover van Creep.
Ik ben nu een paar weken vrij, maar ik schrijf door. Volgende week komt er een (wellicht iets korter) reguliere blog en ik heb bedacht om de week daarna weer een reisverslag te schrijven vanaf de West Highland Way, zoals ik ook deed toen ik in Japan was. Met foto's!
Ernst-Jan mailde me met de vraag of hij me een boek mocht toesturen. Hij verlangde geen wederdienst en we maakten geen afspraken over een publicatie. Al paste de inhoud van Dagelijkse rituelen zodanig in mijn straatje dat ik er graag over schrijf!
Benieuwd naar je verslag van de West Highland Way, al is het maar omdat ik einde deze maand ook een deel ga lopen :-)